Πώς θα καταλάβετε αν το παιδί είναι εθισμένο στα ηλεκτρονικά παιχνίδια; Τι είναι αυτό που τα κάνει τόσο εθιστικά;
Πολλοί γονείς διαμαρτύρονται ότι τα παιδιά τους είναι κολλημένα ατελείωτες ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, του κινητού, ή της τηλεόρασης, παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια. Κάποιοι από αυτούς σοκαρίστηκαν διαπιστώνοντας ότι ακόμη και στη διάρκεια του καλοκαιριού, αντί να κάνουν μπάνιο και να παίζουν στην παραλία, τα παιδιά τους προτιμούσαν να βρίσκονται online! Δεν είναι αυτό εξάρτηση; Πιθανώς, αλλά ας μη βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα. Μπορεί απλώς τα παιδιά να περνούν μια φάση κατά την οποία έχουν ενθουσιαστεί υπερβολικά με το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό παιχνίδι. Αλλωστε έχει παρατηρηθεί ότι κάθε χρονιά υπάρχει και μια «μόδα», που συνήθως διαμορφώνεται στο σχολείο. Αλλοτε ήταν οι σβούρες, οι τάπες ή κάποιο διαφορετικό ηλεκτρονικό παιχνίδι κ.ο.κ. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο προβληματισμός είναι σωστός και οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν εάν το παιδί τους φέρεται φυσιολογικά ή εάν έχει εθιστεί στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και θα πρέπει να ζητήσουν τη βοήθεια ειδικού.
Πότε να ανησυχήσετε
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μπορούν να σας υποψιάσουν ότι το παιδί σας μπορεί να είναι εξαρτημένο από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Τέτοιες είναι:
- Ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης με τον υπολογιστή κ.λπ.
- Η παραμέληση των υποχρεώσεων και των άλλων ασχολιών του.
- Η απότομη πτώση των σχολικών του επιδόσεων.
- Η απομόνωση.
- Ο περιορισμένος χρόνος που περνά με τους φίλους και την οικογένειά του.
- Η επιθετικότητα.
- Η ευερεθιστότητα όταν δεν παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια.
- Η αδιαφορία για πράγματα που παλιά το ευχαριστούσαν.
- Σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, ξηροφθαλμία κ.ά.
Οταν το πρόβλημα γίνεται μόνιμο, δηλαδή μετατρέπεται σε εθισμό, θα παρατηρήσετε ότι: το παιδί θα μιλά μόνο για το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό παιχνίδι, θα θέλει να περνά όλο και περισσότερο χρόνο online, δεν θα μπορεί να ορίσει τον χρόνο που παίζει, θα έχει άγχος, έμμονες σκέψεις ή και όνειρα που θα αφορούν το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό παιχνίδι, θα παραμελεί την υγιεινή του και μπορεί να μην τρέφεται σωστά. Συμπτώματα εξάρτησης είναι για παράδειγμα όταν ένα παιδί προτιμά να παίξει ηλεκτρονικά από το να συναντήσει τους φίλους του, όταν βρεθεί σε χώρο που δεν μπορεί να παίξει ή όταν διακοπεί απότομα το παιχνίδι του να παρουσιάζει τρέμουλο στα χέρια, αϋπνία ή υπερκινητικότητα, όταν κουβεντιάζει με άλλους για τους «ήρωες» του παιχνιδιού να αναφέρεται σε αυτούς σαν να ήταν αληθινά και υπαρκτά πρόσωπα.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Ο γονιός δεν θα πρέπει να παραδοθεί στις επιθυμίες του παιδιού του, ούτε να χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως μέσο για να μένει απασχολημένο το παιδί του. Θα πρέπει να το παροτρύνει να έχει και άλλες δραστηριότητες και να είναι κοινωνικό. Από την άλλη, το βέβαιο είναι ότι η υποχρέωση του παιδιού σε πλήρη αποχή από τα ηλεκτρονικά δεν θα έχει τα αναμενόμενα από έναν γονέα αποτελέσματα. Δεδομένου ότι το απαγορευμένο είναι και πιο ελκυστικό, το παιδί μπορεί να ψάξει να βρει κάπου αλλού να παίξει, με αποτέλεσμα να λέει ψέματα, να κρύβεται και έτσι να δημιουργηθούν άλλου είδους προβλήματα μέσα σε μια οικογένεια. Ο γονιός πρέπει να αποδεχθεί ότι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι ένα μέσο διασκέδασης για το παιδί. Οι ειδικοί σημειώνουν μάλιστα πως έχουν και θετικές επιδράσεις, όπως ότι ενισχύσουν την παρατηρητικότητα, τον οπτικοκινητικό συντονισμό, τη δεξιοτεχνία, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, την αύξηση των γενικών γνώσεων. Αρκεί να υπάρχει μέτρο. Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό όριο που να συνιστάται από ειδικούς, μελέτες στις ΗΠΑ κάνουν λόγο για περίπου 2 ώρες την ημέρα για παιδιά άνω των 6 ετών. Η καλύτερη μέθοδος είναι να γίνει μια συμφωνία με το παιδί για το πόσος χρόνος θα διατεθεί στη συγκεκριμένη δραστηριότητα, σε σχέση με όλες τις άλλες, και ο γονιός να επιδείξει αποφασιστικότητα ώστε να εφαρμόζεται η συμφωνία αυτή χωρίς εξαιρέσεις. Σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας, ο γονιός θα πρέπει να επιβάλει ποινή, για παράδειγμα στέρηση του ηλεκτρονικού υπολογιστή για αρκετό χρονικό διάστημα. Ωστόσο, εκτός από τον χρόνο που αφιερώνεται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ο γονιός θα πρέπει να επιβλέπει και το είδος του παιχνιδιού. Κι αυτό διότι συνήθως τα παιδιά επιλέγουν παιχνίδια βίας που είναι ακατάλληλα για την ηλικία τους. Στην περίπτωση που η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι εκτός ελέγχου, οι γονείς θα πρέπει να κάνουν μια συζήτηση με το παιδί τους για να διερευνήσουν μήπως τυχόν υπάρχουν άλλα συναισθηματικά προβλήματα που κρύβονται πίσω από την εξάρτηση αυτή. Αν δεν μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση, θα πρέπει να απευθυνθούν οπωσδήποτε σε ειδικό.
Γιατί τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι εθιστικά;
Η βιομηχανία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών είναι ιδιαίτερα κερδοφόρα και τα παιχνίδια εξελίσσονται διαρκώς με στόχο να προσελκύουν όσο το δυνατόν περισσότερο το ενδιαφέρον των χρηστών. Τα πιο εθιστικά παιχνίδια έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:
- Δεν έχουν τέλος. Ο παίκτης δεν ανησυχεί μήπως δεν υπάρχει κάτι άλλο να ανακαλύψει κι έτσι παίζει συνεχώς. Επιπλέον, σε τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται αναβαθμίσεις στο παιχνίδι για να αποκτά νέο ενδιαφέρον.
- Εχουν κοινωνική αλληλεπίδραση. Ο χρήστης συνεργάζεται με άλλους ως ομάδα για να φέρει εις πέρας μια αποστολή, ή παίζει εναντίον κάποιου άλλου φυσικού προσώπου online, κάτι που κάνει το παιχνίδι πιο προκλητικό.
- Υπάρχει ανταμοιβή. Αν και αρχικά ένας χαρακτήρας ξεκινά για την αποστολή του μέσα στο παιχνίδι με τα απολύτως απαραίτητα, στην πορεία του παιχνιδιού, ανάλογα με τις επιδόσεις του, κερδίζει εξοπλισμό ή ανεβαίνει επίπεδο, που συνήθως είναι πολύ πιο απαιτητικό από το προηγούμενο.
- Δημιουργούν συνθήκες εικονικής πραγματικότητας. Ο χρήστης έχει έναν χαρακτήρα μέσα στο παιχνίδι που θα ήθελε να ενσαρκώσει και στην πραγματική ζωή. Ή μπορεί να ζήσει περιπέτειες, να δώσει μάχες, ή ακόμη και να σκοτώσει, δηλαδή να βιώσει καταστάσεις πολύ μακριά από τη συμβατική ζωή του.
