Τον Φεβρουάριο του 1931, στην περιφέρεια της Κοζάνης και συγκεκριμένα, στην περιοχή ανάμεσα στα χωριά Εράτυρα και Τραπεζίτσα, έπειτα από συνεχείς καταρρακτώδεις βροχές, σημειώθηκαν σοβαρές κατολισθήσεις.
Το συνεργείο, που ανέλαβε να καθαρίσει το έδαφος από τους τεράστιους όγκους χώματος, βρέθηκε μπροστά σ’ ένα συγκλονιστικό θέαμα. Ένας πανάρχαιος μαρμάρινος τάφος, κολοσσιαίων διαστάσεων, φανέρωσε τα παράξενα μυστικά του.
Μετά από πολύωρη και κοπιαστικότατη εργασία, τα μέλη του συνεργείου κατάφεραν να μετακινήσουν εν τέλει τις πελώριες πλάκες, που τον σκέπαζαν. Ξαπλωμένος στο βάθος του τάφου, βρισκόταν ένας ανθρώπινος σκελετός γιγαντιαίος, τόσο σε όγκο, όσο και σε ύψος. Προς στιγμήν, θεωρήθηκε ότι ο σκελετός δεν ανήκε σε άνθρωπο, καθώς δεν μπορούσαν να εντοπίσουν τις κόγχες των ματιών του. Το μόνο που ξεχώριζε ήταν μια οπή στο μέτωπο! Όμως, υπήρχε στόμα, μύτη, αυτιά και εν γένει, όλη η διάπλαση του ανθρώπινου κρανίου.
Οι πιο μορφωμένοι από τους παριστάμενους ισχυρίζονταν ότι αυτό που είχαν μπροστά τους ήταν ο σκελετός ενός Κύκλωπα! Το κρανίο του ζύγιζε 45 κιλά, ενώ το κάθε χέρι του είχε βάρος 25 κιλά. Επομένως, μόνο το κρανίο και τα δύο χέρια αυτού του πανάρχαιου γίγαντα ζύγιζαν τουλάχιστον 95 κιλά!
Μέχρι τότε, οι Κύκλωπες θεωρούνταν μυθικά πλάσματα. Η μυθολογία τους περιγράφει ως ανθρώπους τεραστίων διαστάσεων και πανίσχυρους, με υπεράνθρωπη μυϊκή δύναμη, οι οποίοι έφεραν ένα και μοναδικό μάτι στο κέντρο του μετώπου τους. Μάλιστα, κατά την πλουσιότατη ελληνική μυθολογία, οι Κύκλωπες ήταν εκείνοι, που είχαν χτίσει τα περίφημα Κυκλώπεια Τείχη, τα οποία απαρτίζονταν από πελώριους ογκόλιθους σε διάφορες ακροπόλεις της αρχαίας Ελλάδας, με πιο γνωστά εκείνα της Τίρυνθας και των Μυκηνών.
Μια άλλη περιγραφή Κύκλωπα, ίσως η πιο γνωστή, παρουσιάστηκε στην «Οδύσσεια» του Ομήρου, όπου ο πολυμήχανος Οδυσσέας τύφλωσε τον μονόφθαλμο Κύκλωπα Πολύφημο, του οποίου οι διαστάσεις, τα χαρακτηριστικά και η γενικότερη διάπλαση ταίριαζαν καταπληκτικά με τον θεόρατο σκελετό, που ανακαλύφθηκε στην Κοζάνη.
Το Υπουργείο Παιδείας διέταξε τον Έφορο Αρχαιοτήτων της Μακεδονίας να μεταβεί επιτόπου και να διενεργήσει έρευνες. Το πόρισμά του αναμενόταν με ανυπομονησία.
Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Η ΒΡΑΔΥΝΗ», στις 27/02/1931…
